Η ψυχική υγεία αναφέρεται στη γνωστική, συμπεριφορική και συναισθηματική ευημερία. Έχει να κάνει με το πώς σκέφτονται, αισθάνονται και συμπεριφέρονται οι άνθρωποι. Η ψυχική υγεία μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή ζωή, τις σχέσεις και τη σωματική υγεία..
Τι είναι η ψυχική υγεία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ):«Η ψυχική υγεία είναι μια κατάσταση ψυχικής ευεξίας που επιτρέπει στους ανθρώπους να αντεπεξέλθουν στο άγχος της ζωής, να συνειδητοποιήσουν τις ικανότητές τους, να μαθαίνουν καλά και να εργάζονται καλά και να συνεισφέρουν στην κοινότητά τους». Σύμφωνα με τον ΠΟΥ η ψυχική υγεία είναι κάτι περισσότερο από την απουσία ψυχικών διαταραχών. Αφορά την φροντίδα που καταβάλουν οι άνθρωποι για την επιτυχία της ευημερίας και της ευτυχίας στην καθημερινή τους ζωή.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ψυχική υγεία;
Όλοι διατρέχουν κάποιο κίνδυνο να αναπτύξουν διαταραχή ψυχικής υγείας, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, το εισόδημα ή την εθνικότητα. Σε μεγάλο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου, οι ψυχικές διαταραχές είναι μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας.
Οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, οι δυσμενείς εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, οι βιολογικοί παράγοντες και οι υποκείμενες ιατρικές καταστάσεις μπορούν όλα να διαμορφώσουν την ψυχική υγεία ενός ατόμου. Για αυτό πολύ συχνά άνθρωποι με διαταραχές στην ψυχική τους υγεία έχουν περισσότερες από μία παθήσεις τη φορά.
Βασικοί παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη διαταραχών στην ψυχική υγειά αποτελούν η συνεχής κοινωνική και οικονομική πίεση δηλαδή να έχεις πολύ περιορισμένα οικονομικά μέσα ή να ανήκεις σε μια εθνική ομάδα που βρίσκεται υπό διωγμό όπως οι πρόσφυγες.
Επίσης υπάρχουν παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά την ψυχική υγεία οι οποίοι δεν μπορούν τροποποιηθούν καθώς αφορούν ανισότητες όπως το φύλο, η ηλικία, η εθνότητα και η εθνικότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το να είσαι γυναίκα αυξάνει τον κίνδυνο χαμηλής ψυχικής υγείας κατά σχεδόν 4 φορές .
Οι πιο συνηθισμένοι τύποι ψυχικών ασθενειών είναι οι εξής:
- Αγχώδεις διαταραχές
- Διαταραχές διάθεσης και
- Διαταραχές που σχετίζονται με την σχιζοφρένεια
- Αγχώδεις διαταραχές: Η πιο κοινή ψυχική ασθένεια είναι οι αγχώδεις διαταραχές. Οι ασθενείς που πουρουσιάζουν αγχώδεις διαταραχές έχουν έντονο φόβο ή άγχος που σχετίζεται με ορισμένα αντικείμενα ή καταστάσεις. Οι περισσότεροι άνθρωποι με αγχώδη διαταραχή προσπαθούν να αποφύγουν την έκθεση σε οτιδήποτε πυροδοτεί το άγχος τους.
Στις αγχώδεις διαταραχές περιλαμβάνονται οι φοβίες , οι κρίσεις πανικού, οι γενικευμένες διαταραχές άγχους αλλά και οι μετατραυματικές διαταραχές (Post-traumatic stress disorder) και η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (obsessive–compulsive disorder, OCD).
- Διαταραχές διάθεσης: Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να αναφέρονται στις διαταραχές της διάθεσης ως συναισθηματικές διαταραχές ή καταθλιπτικές διαταραχές. Τα άτομα με αυτές τις καταστάσεις έχουν σημαντικές αλλαγές στη διάθεση, που γενικά περιλαμβάνουν είτε μανία, περίοδο υψηλής ενέργειας και χαράς είτε κατάθλιψη. Παραδείγματα διαταραχών της διάθεσης περιλαμβάνουν:
Σοβαρή κατάθλιψη: Ένα άτομο με μείζονα κατάθλιψη βιώνει μια συνεχή χαμηλή διάθεση και χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες και γεγονότα που απολάμβανε προηγουμένως. Μπορούν να αισθάνονται παρατεταμένες περιόδους θλίψης ή ακραίας θλίψης.
Διπολική διαταραχή: Ένα άτομο με διπολική διαταραχή βιώνει ασυνήθιστες αλλαγές στη διάθεσή του, στα επίπεδα ενέργειας, στα επίπεδα δραστηριότητας και στην ικανότητά του να συνεχίσει την καθημερινή του ζωή. Οι περίοδοι υψηλής διάθεσης είναι γνωστές ως μανιακές φάσεις, ενώ οι καταθλιπτικές φάσεις προκαλούν χαμηλή διάθεση.
- Διαταραχές σχιζοφρένειας: Ο όρος σχιζοφρένεια αναφέρεται συχνά σε ένα φάσμα διαταραχών που χαρακτηρίζονται από ψυχωτικά χαρακτηριστικά και άλλα σοβαρά συμπτώματα. Αυτές είναι πολύ περίπλοκες συνθήκες.
Τα σημάδια σχιζοφρένειας εμφανίζονται συνήθως μεταξύ 16 και 30 ετών. Το άτομο θα έχει σκέψεις που φαίνονται κατακερματισμένες και μπορεί επίσης να δυσκολεύεται να επεξεργαστεί πληροφορίες. Η σχιζοφρένεια έχει συνήθως τα παρακάτω συμπτώματα : αυταπάτες, διαταραχές σκέψης και παραισθήσεις, απόσυρση, η έλλειψη κινήτρων και η επίπεδη ή ακατάλληλη διάθεση.
Ποια είναι τα πιθανά σημάδια μιας διαταραχής της ψυχικής μας υγείας;
Οι άνθρωποι θα πρέπει να προσέχουν τα ακόλουθα ως πιθανά σημάδια διαταραχής ψυχικής υγείας όταν παρατηρούν τα εξής:
- αποχώρηση από φίλους, οικογένεια και συναδέλφους.
- το άτομο αποφεύγει δραστηριότητες που κανονικά θα απολάμβανε
- κοιμάται πολύ ή πολύ λίγο / τρώει πολύ ή πολύ λίγο
- νιώθει έντονα αισθήματα απελπισίας
- έχει σταθερά χαμηλή ενέργεια
- πολύ συχνή χρήση ουσιών που αλλάζουν τη διάθεση, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ και της νικοτίνης
- εμφάνιση αρνητικών συναισθημάτων
- το άτομο βρίσκεται συχνά σε σύγχυση
- αδυναμία ολοκλήρωσης καθημερινών εργασιών, όπως να πάει στη δουλειά ή να μαγειρέψει ένα γεύμα
- επίμονες σκέψεις ή αναμνήσεις που επανεμφανίζονται τακτικά
- Σκέψεις για πρόκληση σωματικής βλάβη στον εαυτό τους ή στους άλλους
- Όταν τα άτομα ακούνε φωνές ή βιώνουν αυταπάτες.
Η Διάγνωση μιας ψυχικής διαταραχής
Η διάγνωση μιας διαταραχής ψυχικής υγείας απαιτεί μια διαδικασία πολλαπλών βημάτων. Ένας γιατρός μπορεί να ξεκινήσει εξετάζοντας το ιατρικό ιστορικό ενός ατόμου και πραγματοποιώντας μια ενδελεχή φυσική εξέταση για να αποκλείσει σωματικές καταστάσεις ή ζητήματα που μπορεί να προκαλούν τα συμπτώματα. Παράλληλα θα κάνει και ψυχολογική αξιολόγηση η οποία πιθανόν θα περιλαμβάνει ερωτήσεις για τα συμπτώματα, τις εμπειρίες ενός ατόμου αλλά και ερωτηματολόγια ψυχικής υγείας.
Θεραπευτική αγωγή
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τη διαχείριση προβλημάτων ψυχικής υγείας. Η θεραπεία είναι εξαιρετικά εξατομικευμένη και αυτό που λειτουργεί για ένα άτομο μπορεί να μην έχει αποτέλεσμα για ένα άλλο. Ορισμένες στρατηγικές ή θεραπείες είναι πιο επιτυχημένες σε συνδυασμό με άλλες. Ένα άτομο με χρόνια ψυχική διαταραχή μπορεί να επιλέξει διαφορετικές επιλογές σε διάφορα στάδια της ζωής του. Το άτομο χρειάζεται να συνεργαστεί στενά με έναν γιατρό που μπορεί να το βοηθήσει να εντοπίσει τις ανάγκες του και να του προσφέρει την κατάλληλη θεραπεία.
Παρακάτω είναι μερικές επιλογές θεραπείας για άτομα με ψυχική ασθένεια.
- Ψυχοθεραπεία ή θεραπείες ομιλίας
Αυτός ο τύπος θεραπείας ακολουθεί μια ψυχολογική προσέγγιση για τη θεραπεία ψυχικών ασθενειών. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η θεραπεία έκθεσης και η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία είναι παραδείγματα. Οι θεραπείες αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν από Ψυχιάτρους, ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές.
Οι θεραπείες αυτές μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν τη ρίζα της ψυχικής τους ασθένειας και να αρχίσουν να εργάζονται σε πιο υγιεινά πρότυπα σκέψης που υποστηρίζουν την καθημερινή ζωή και μειώνουν τον κίνδυνο απομόνωσης και αυτοτραυματισμού.
- Φαρμακευτική αγωγή
Μερικοί άνθρωποι λαμβάνουν συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά και αγχολυτικά φάρμακα. Αν και αυτά δεν μπορούν να θεραπεύσουν ψυχικές διαταραχές, ορισμένα φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα και να βοηθήσουν ένα άτομο να επαναλάβει την κοινωνική αλληλεπίδραση και τη ρουτίνα ενώ εργάζεται για την ψυχική του υγεία.
- Αυτοβοήθεια και δίκτυα υποστήριξης
Ένα άτομο που αντιμετωπίζει δυσκολίες ψυχικής υγείας μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει τον τρόπο ζωής του για να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του . Τέτοιες αλλαγές μπορεί να περιλαμβάνουν τη μείωση της πρόσληψης αλκοόλ, τον περισσότερο ύπνο και την κατανάλωση μιας ισορροπημένης, θρεπτικής διατροφής. Οι άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να πάρουν χρόνο μακριά από την εργασία ή να επιλύσουν ζητήματα με προσωπικές σχέσεις που μπορεί να προκαλούν βλάβη στην ψυχική τους υγεία.
Τα άτομα με καταστάσεις όπως το άγχος ή η καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να επωφεληθούν από τεχνικές χαλάρωσης, οι οποίες περιλαμβάνουν βαθιά αναπνοή, διαλογισμό και επίγνωση. Η ύπαρξη ενός δικτύου υποστήριξης, είτε μέσω ομάδων αυτοβοήθειας είτε μέσω στενών φίλων και οικογένειας, μπορεί επίσης να είναι απαραίτητη για την ανάρρωση από ψυχικές ασθένειες.
Ενώ οι διαταραχές ψυχικής υγείας είναι συχνές, ποικίλλουν σε βαρύτητα. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους και να ζήσουν πλήρη ζωή με την κατάλληλη θεραπεία και πρόσβαση σε υποστήριξη. Για άλλους, η ανάρρωση μπορεί να μην μοιάζει με επιστροφή στη ζωή τους πριν από τη διαταραχή ψυχικής υγείας, αλλά με την εκμάθηση νέων τρόπων αντιμετώπισης και την απόκτηση μεγαλύτερου ελέγχου στη ζωή τους.
Σήμερα η αντιμετώπιση των ψυχικών νόσων είναι μια διαδικασία που χρειάζεται να είναι εξατομικευμένη, να ανταποκρίνεται στις ειδικές ανάγκες κάθε πάσχοντα και να είναι διαρκής και συνεχώς αξιολογούμενη. Για την ψυχιατρική εκτίμηση αλλά και για την βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ψυχικής υγείας, εκτός από την κλινική εκτίμηση και την περίθαλψη υπάρχει πλέον δυνατότητα πραγματοποίησης και απεικονιστικού ελέγχου στον χώρο του ασθενούς .
Στην «ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΤ΄ ΟΙΚΟΝ» έχουμε μακροχρόνια εμπειρία στην διαχείριση ασθενών με ψυχικές νόσους. Εκτελούμε ένα μεγάλο εύρος απεικονιστικών εξετάσεων στο σπίτι του ασθενή – Ακτινογραφίες κατ΄ Οίκον , Υπερηχογραφήματα κατ΄ Οίκον και Τriplex κατ΄ Οίκον– ώστε να αποφεύγεται η απομάκρυνση του πάσχοντα από το οικογενειακό του περιβάλλον και τον κοινωνικό του χώρο. Με αυτό τον τρόπο διευκολύνεται και υποστηρίζεται τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του.
