Πολύ λίγα φαινόμενα σε όλη την ανθρώπινη ιστορία έχουν διαμορφώσει τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς μας, όπως έχουν πράξει οι μολυσματικές ασθένειες. Οι δυσμενείς συνθήκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κοινωνίες σε μια τέτοια κατάσταση είναι αναμφίβολα πρωτόγνωρες για πολλούς. Ανατρέχοντας το πρόσφατο και απώτερο παρελθόν, διαπιστώνουμε ότι τα κρούσματα πανδημιών επηρέασαν την εξέλιξη των κοινωνιών και των πληθυσμών στις χώρες που παρουσιάστηκαν, αλλά επίσης άνοιξαν τον δρόμο για καινοτομίες και εξελίξεις στις επιστήμες της Ιατρικής και της δημόσιας υγείας, της οικονομίας και των πολιτικών συστημάτων.
Βιώνουμε εδώ και πάνω από ένα χρόνο την πανδημία και οι καταστροφικές συνέπειες της COVID-19 έχουν αξιοσημείωτες επιδράσεις στην ψυχική μας υγεία. Οι ερευνητές, πιστεύουν ότι το τα έντονα και αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί η συνεχιζόμενη απειλή της επέλασης της πανδημίας, καθώς και το παρατεταμένο άγχος, θα παραμείνουν για μεγάλο διάστημα μετά την υποχώρηση της πανδημίας.
Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Ανοσοποίησης και Αναπνευστικών Παθήσεων (National Centre for Immunization and Respiratory Diseases, (NCIRD), 2020), ο ιός COVID-19 μπορεί να οδηγήσει σε φόβο για τη δική μας υγεία και την υγεία των αγαπημένων μας, διαταραχές στον ύπνο και στη διατροφή, δυσκολία συγκέντρωσης, αύξηση στην κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ, τσιγάρα και άλλα) καθώς και στη χειροτέρευση άλλων χρόνιων προβλημάτων υγείας. Επίσης η πανδημία έχει στιγματίσει και έχει προκαλέσει διακρίσεις και περιθωριοποίηση σε πολλούς ανθρώπους διαφορετικών πληθυσμών.
Τα πιο συχνά ψυχολογικά συμπτώματα που παρουσιάζονται την περίοδο της πανδημίας, τόσο στους ανθρώπους που επηρεάζονται περισσότερο ψυχικά, όπως είναι οι νέοι και οι άνθρωποι με προ-υπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας, όσο και σε ασθενείς με covid -19 περιλαμβάνουν:
λύπη και δυσαρέσκεια,
αίσθημα μοναξιάς και αδυναμία,
κατάθλιψη,
άγχος και φοβία,
ευερεθιστότητα και στέρηση ύπνου.
Οι ασθενείς με Covid-19 εμφανίζουν επιπλέον, θυμό, αίσθημα μη ελέγχου της κατάστασης καθώς και αίσθημα στιγματοποιήσης. Ο ιός φαίνεται ότι επηρεάζει και την ψυχική υγεία των ασθενών και προδιαθέτει στην εμφάνιση μακροχρόνιων ψυχολογικών προβλημάτων, όπως μετατραυματικού stress, ψύχωσης, κατάθλιψης, τα οποία μπορούν πολλές φορές να επηρεάσουν τους ασθενείς και να υποβαθμίσουν για χρόνια την ποιότητα ζωής τους.
Πώς όμως θα διατηρήσουμε την ψυχική μας υγεία αυτή την περίοδο;
Σύμφωνα με τους ειδικούς στην ψυχική υγεία αλλά και τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας μερικές απλές πρακτικές για να διαφυλάξουμε την ψυχική μας υγεία την Covid-19 εποχή είναι οι παρακάτω:
Ενημερωνόμαστε για το ιό από έγκυρες πηγές με μέτρο.
Ενημερωνόμαστε για τις εξελίξεις γύρω απ’ τον Covid-19 και τους τρόπους προφύλαξής μας από έγκυρες πηγές και με μέτρο. Τα Μέσα Ενημέρωσης μπορούν να αποτελέσουν πηγή δυσφορίας μέσα από την επαναλαμβανόμενη κι ασταμάτητη έκθεση στην ενημέρωση, αλλά και πηγή παραπληροφόρησης.
Διατηρούμε την επικοινωνία με τους σημαντικούς ανθρώπους.
Για τα περισσότερα άτομα είναι ανακουφιστικό όταν μπορούν να μιλήσουν για τις ανησυχίες τους με φίλους ή με την οικογένειά τους. Διατηρήστε την επικοινωνία σας, με οικεία πρόσωπα, τα οποία μπορούν να σας ακούσουν, να σας κατανοήσουν και να σας καθησυχάσουν. Η επικοινωνία δημιουργεί πολλές φορές ένα ισχυρό υποστηρικτικό δίκτυο ψυχικής προστασίας για το άτομο του οποίο ο ψυχισμός δοκιμάζεται σημαντικά.
Φροντίζουμε την σωματική μας υγειά.
Για να είναι ο νους υγιής, πρέπει και το σώμα να είναι υγιές και για αυτό χρειάζεται να επικεντρωθούμε στην φροντίδα της σωματικής μας υγείας μέσα από την ισορροπημένη διατροφή και τον επαρκή ύπνο, την ξεκούραση και την σωματική άσκηση αλλά και την αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος.
Προσπαθούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και ειδικά το στρες και την ψυχική δυσφορία.
Αναγνωρίστε τα συναισθήματα σας και δώστε χρόνο στον εαυτό σας, να τα διαχειριστείτε. Έχετε κάθε δικαίωμα στο συναίσθημα και επιτρέψτε στον εαυτό σας να αισθανθεί θλίψη ή οποιοδήποτε αρνητικό συναίσθημα. Όμως μην φοβάστε καθώς θυμηθείτε ότι διαθέτετε τα ψυχικά μέσα για να ανταπεξέλθετε στην δύσκολη αυτή στιγμή.
Ταυτόχρονα προετοιμάστε ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο που θα σας εξασφαλίσει ψυχική ηρεμία και προσπαθήστε να διατηρήσετε σε καθημερινό επίπεδο μια ευχάριστη ρουτίνα.
Αν, παρ’ όλα αυτά, αισθάνεστε να δυσκολεύεστε στη διαχείριση της καθημερινότητας, στη διατήρηση μίας καλής ποιότητας ζωής και δυσλειτουργείτε, τότε μπορείτε να απευθυνθείτε σ’ ένα ειδικό ψυχικής υγείας και να ζητήσετε βοήθεια.
