ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ- ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΩΝ ΑΔΕΝΩΝ- ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ
Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς αφορά στον έλεγχο με υπερήχους του θυρεοειδούς αδένα. Με τον υπέρηχο όμως μπορούμε να εξετάσουμε και όλη την περιοχή του τραχήλου, όπου κυρίως μελετάμε τις λεμφαδενικές ομάδες και τους σιελογόνους αδένες (υπογνάθιοι σιελογόνοι, παρωτίδες).
Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στην πρόσθια και μέση τραχηλική χώρα. Αποτελείται από δύο τμήματα, τους λοβούς και την ενδιάμεση περιοχή που ενώνει τους δύο λοβούς, τον αποκαλούμενο ισθμό.
Ο ισθμός αποτελεί με ένα τρόπο τη γέφυρα μεταξύ των λοβών και βρίσκεται στην μέση τραχηλική χώρα, μπροστά ακριβώς από την τραχεία, στο χώρο που αφορίζεται προς τα άνω από το θυρεοειδή χόνδρο (μήλο του Αδάμ) και προς τα κάτω από την σφαγιτιδική εντομή του στέρνου.
Οι λοβοί του αδένα βρίσκονται δεξιά και αριστερά της τραχείας, είναι επίπεδοι και οβάλ σε σχήμα και εκτείνονται από το ύψος του 5ου αυχενικού έως το ύψος του 1ου θωρακικού σπονδύλου.
Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι που δίνουν στον αδένα το σχήμα που θυμίζει πεταλούδα.
Ο φυσιολογικός αδένας δεν είναι εξωτερικά ορατός, παρόλο που πρόκειται για επιφανειακή δομή.
Σε περιπτώσεις παθολογικής διόγκωσης του που ονομάζεται βρογχοκήλη, μπορεί να γίνεται ορατός και με γυμνό μάτι.
Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι ξεχωριστές ανατομικές οντότητες που βρίσκονται στον τράχηλο, συνήθως οπισθίως του θυρεοειδή αδένα, χωρίς να αποκλείεται όμως η πιθανότητα να βρίσκονται σε άλλες θέσεις στον τράχηλο.
Γίνονται ορατοί υπερηχογραφικά μόνον σε περιπτώσεις διόγκωσής τους, με το σχηματισμό των λεγόμενων αδενωμάτων.
Ο υπέρηχος θυρεοειδούς μας δίνει τη δυνατότητα να απεικονίσουμε τον θυρεοειδή αδένα αναπαράγοντας τομές σε εγκάρσιο και επίμηκες επίπεδο.
Όπως σε όλες τις υπερηχογραφικές εξετάσεις, ο έλεγχος είναι μία δυναμική διαδικασία κατά την οποία ο εξειδικευμένος γιατρός ακτινολόγος , με διαδοχικά “περάσματα” του ηχοβολέα επάνω από τον αδένα, ελέγχει το μέγεθος, το σχήμα και τη σύσταση του παρεγχύματος του αδένα.
Το υπερηχογράφημα αποτελεί την πλέον ειδική εξέταση για τον έλεγχο του θυρεοειδούς αδένα και για αυτό θεωρείται αναντικατάστατο στη μελέτη του.
Μπορεί να εντοπίσει αλλοιώσεις ολίγων χιλιοστών που δεν γίνονται διακριτές με άλλο τρόπο.
Με τον υπέρηχο, μπορούμε να αναγνωρίσουμε:
- Εντοπισμένες περιοχές αλλοίωσης της αδενικής σύστασης, τους λεγόμενους όζους. Οι αλλοιώσεις αυτές έχουν το σχήμα σφαιριδίων με σαφή όρια στο εσωτερικό του αδένα και περιβάλλονται από φυσιολογικό θυρεοειδή. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι καλοήθεις, μπορεί όμως σε συγκεκριμένες περιπτώσεις να υποκρύπτουν κάποια κακοήθεια.
Με τον υπέρηχο, μελετώντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του κάθε όζου, ο ακτινολόγος αξιολογεί εάν μπορεί να υποκρύπτεται κακοήθεια. Στις περιπτώσεις αυτές, συνιστάται ο περαιτέρω κυτταρολογικός έλεγχος με δια βελόνης βιοψία (FNA) η οποία γίνεται στις μέρες μας υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, από εξειδικευμένους ιατρούς ακτινολόγους.
Οι όζοι μπορεί να είναι συμπαγείς, κυστικοί (υγρό περιεχόμενο) ή μικτής σύστασής. Ο υπέρηχος έχει πολύ μεγάλη διακριτική ευχέρεια στο να ξεχωρίζει τα συμπαγή και τα κυστικά τμήματα, πράγμα πολύτιμο για την κατηγοριοποίηση ενός όζου σε καλοήθη ή κακοήθη. Σε αυτή τη διαδικασία είναι πολύτιμη και η δυνατότητα της μελέτης της μικροκυκλοφορία του αίματος στην περιοχή του όζου, που καθίσταται εφικτή με το έγχρωμο υπερηχογράφημα (colour doppler).
Όταν υπάρχουν πολλοί όζοι και ο αδένας διογκώνεται από αυτούς, περιγράφεται η εικόνα ως πολυοζώδης βρογχοκήλη. Πρόκειται για μία καλοήθη πάθηση που ενδέχεται να γίνεται αντιληπτή στον ασθενή μόνο από ένα παρατηρούμενο “φούσκωμα” στο λαιμό, στην θέση του αδένα. Σε άλλες περιπτώσεις βέβαια παρουσιάζονται ορμονικές διαταραχές που χρήζουν αντιμετώπισης.
- Διάχυτες αλλοιώσεις της μορφολογίας του αδένα, που παρουσιάζονται σε περιπτώσεις παθήσεων που προσβάλλουν τον αδένα στο σύνολό του, όπως η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Η υπερηχογραφική εικόνα αυτής της πάθησης είναι τυπική και μπορεί να γίνει άμεση διάγνωση. Πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα που μπορεί να προκαλέσει υπολειτουργία του αδένα (υποθυρεοειδισμό).
Για τη διάγνωση της νόσου παίζει ρόλο η μελέτη της αιμάτωσης του αδένα με έγχρωμη υπερηχογραφική απεικόνιση (εγχρωμο doppler). H θυρεοειδίτιδα είναι μια φλεγμωνώδης διεργασία που προκαλεί αύξηση της αιμάτωσης του αδένα. Ο υπέρηχος έχει την μεγάλη ευαισθησία να απεικονίσει την μικροκυκλοφορία του θυρεοειδούς, έτσι ώστε να μπορεί ο γιατρός να εντοπίσει την υπεραιμική δραστηριότητα.
Η υπερηχογραφική εξέταση του θυρεοειδούς αδένα συμπληρώνεται πάντα από τον έλεγχο των παρακείμενων λεμφαδενικών ομάδων του τραχήλου. Ο τράχηλος είναι μία περιοχή πλούσια σε λεμφαδένες. Σε παθολογικές περιπτώσεις οι λεμφαδένες αυτοί διογκώνονται σαν αντίδραση σε φλεγμωνώδεις διεργασσίες της περιοχής.
Επίσης διογκώνονται όταν σε αυτούς μεταφερθούν μεταστατικά κύτταρα από κάποια παρακείμενη περιοχή, υποδηλώνοντας την παρουσία κακοήθειας σε κάποιο παρακείμενο όργανο ή και στους ίδιους αυτούς ως πρωτοπαθή εστία. Από τα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά των λεμφαδένων μπορεί ο ακτινολόγος να κατατάξει τους διογκωμένους λεμφαδένες ως καλοήθεις ή πιθανώς κακοήθεις.
Στον τράχηλο μπορεί κανείς να μελετήσει με λεπτομέρεια τους σιελογόνους αδένες. Οι κύριοι εξ αυτών βρίσκονται δεξιά και αριστερά στις υπογνάθιες χώρες και ονομάζονται υπογνάθιοι σιελογόνοι αδένες, και στις προωτιαίες χώρες, έως τις παρειές και ονομάζονται παρωτιδικοί σιελογόνοι αδένες.
Πρόκειται για τους αδένες που παράγουν τη σίελο και οι οποίοι ως προς τη σύστασή τους, υπερηχογραφικά προσομοιάζουν σε αυτή του θυρεοειδούς αδένα.
Ελέγχονται συνήθως συμμετρικοί σε μέγεθος, με σαφή όρια και ομοιογένεια στην ηχομορφολογία τους, με ήπια εσωτερική αγγείωση.
Σε περιπτώσεις φλεγμονής (σιελαδενίτιδα) το παρέγχυμα του πάσχοντος αδένα μεταβάλεται και υπερηχογραφικά εντοπίζουμε αύξηση στις διαστάσεις, ανομοιογένεια στη μορφολογία και αύξηση της αιμάτωσης.
Όταν η φλεγμονή οφείλεται σε ενσφήνωση λίθου εντός του εκφορητικού πόρου (σιελόλιθος), τότε ο πόρος απεικονίζεται στον υπέρηχο διατεταμένος και δύναται να εντοπισθεί και ο λίθος εντός αυτού.
Τέλος, με τον υπέρηχο μπορούμε να εντοπίσουμε και άλλου τύπου μορφώματα (πχ λεμφαδένες) στους σιελογόνους αδένες μεταξύ των οποίων και εν δυνάμει κακοήθη, τα οποία δεν προκαλούν ιδιαίτερη συμπτωματολογία και συνήθως εντοπίζονται σε τυχαίους ελέγχους (incidental findings).
Τέλος στον τράχηλο μπορεί να εντοπισθούν υπερηχογραφικά και άλλα, συνήθως καλοήθη μορφώματα πχ κύστες θυρεογλωσσικού πόρου, δερμοειδείς κύστεις κλπ.
Οι ασθενείς με δυσχέρεια μετακίνησης, όπως υπερήλικες με σοβαρά νευρολογικά νοσήματα, ασθενείς με χρόνιες νευρομυϊκές παθήσεις, άνθρωποι με κινητικές δυσκολίες κλπ καλούνται να αντιμετωπίσουν παθήσεις του θυρεοειδούς ή του τραχήλου με την ίδια συχνότητα όπως όλος ο πληθυσμός.
Σε τυπικούς αιματολογικούς ελέγχους ή κατά την κλινική εξέταση (ψηλάφιση) εντοπίζονται συχνά παθολογικές ενδείξεις όπως πχ διαταραχή των θυρεοειδικών ορμονών ή της παραθορμόνης, ψηλαφητα μορφώματα τραχήλου. Σε τέτοιες καταστάσεις, κρίνεται αναγκαίος ο υπερηχογραφικός έλεγχος. Όσο απλός είναι ο έλεγχος για κάποιον άνθρωπο που μπορεί εύκολα να επισκεφθεί ένα εργαστήριο υπερήχων, τόσο δύσκολο μπορεί να είναι για κάποιον με δυσκολία στη μετακίνηση.
Εδώ δίνεται λύση από τις φορητές υπερηχογραφικές μονάδες που μεταφέρονται στο χώρο του ασθενή από τον ειδικό γιατρό ώστε να πραγματοποιούνται υπέρηχοι κατ’ οίκον. Το υπερηχογράφημα στο σπίτι του ασθενή και επί της κλίνης, διενεργείται πλέον με ασφάλεια και μέγιστη διαγνωστική ακρίβεια από την Ακτινοδιάγνωση κατ Οίκον.
Σε αυτό συμβάλει η υψηλή επιστημονική εξειδίκευση του κ. Μπαρλιά και των συνεργατών του ιατρών, η μεγάλη τους εμπειρία και η τεχνολογία αιχμής με τον κορυφαίο φορητό υπερηχογράφο Philips CX50. Όλα αυτά εξασφαλίζουν τη διαγνωστική ακρίβεια στον υπέρηχο κατ οίκον των παθήσεων θυρεοειδούς και τραχήλου, χωρίς ο ασθενής να υποβληθεί στην ταλαιπωρία της μετακίνησης.
